Alışveriş bağımlılığı; bireyin olumsuz bir olay yada duyguya karşı ilk olarak satın alma eylemi gerçekleştirmesi şeklinde tanımlanmaktadır.
Alışveriş bağımlılığı; bireyin olumsuz bir olay yada duyguya karşı ilk olarak satın alma eylemi gerçekleştirmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Bu satın alma eylemi, karşı konulamaz durumdadır ve kişi kontrolünü bu açıdan kaybetmiş aşamadadır. Karşı konulamaz bu dürtü ile aslında birey onun için hoş olmayan gerçeklerden kaçmaya çalışmaktadır. Alışverişin hemen ardından kendini rahatlamış hissetse de bir süre sonra bu his yerini pişmanlık ve suçluluk duygusuna bırakmaktadır. Yapılan araştırmalar, özellikle obsesif- kompulsif bozukluk, depresyon, dürtü kontrol bozukluğu ve duygudurum bozukluğuna sahip kişilerin alışveriş yapmaya karşı koyamayan kişiler olduğunu belirtmektedir.
Peki, her alışveriş sever aslında alışveriş bağımlısı mıdır?
Alışveriş bağımlıları ile bağımlı olmayanlar arasındaki ayrım; alışveriş öncesi plan ve hesaplama yapabilme ve kişinin hayatının alışveriş yapma süresi, harcanan miktar gibi alışverişe yönelik süreçlerden olumsuz etkilenmemesine bağlıdır. Alışveriş bağımlıları, çoğu zaman planladıklarından daha uzun süre alışveriş ile meşgul olur. Neredeyse her zaman planladıklarından daha fazla miktar harcarlar. Alışveriş süreci, alışveriş bağımlıları için maddi- manevi problemler ile sonuçlanır.
Alışveriş bağımlısı bireyler için süreç genellikle şu şekilde ilerler;
Kızgın- üzgün- kaygı gibi olumsuz içerikte bir duygu,
Alışveriş yapma eylemi,
Alışveriş sırasında keyifli ve zevkli hissetme,
Alışveriş sonrası kısa bir rahatlık hissi,
Alışveriş sonrası uzun vadede ise suçluluk, utanç hissetme.
Bireyler başlangıçta 1-2 parça satın aldıklarında kendilerini tatmin olmuş hissedebilir. Ancak zaman içerisinde birçok bağımlılık türünde olduğu gibi, satın alınan ürün ve harcanan miktar arttığında ancak kendilerini tatmin olmuş hissedebilmektedirler.
Yapılan araştırmalar, genellikle 17- 30 yaşları arasında alışveriş bağımlılığının ortaya çıktığını göstermektedir. Kadınlar ve erkekler arasında bağımlılık oranı neredeyse eşittir. Kadınlar daha çok kıyafet, takı, makyaj malzemesi, başkaları için hediyeler, ev aksesuarları almayı tercih ederken; erkekler daha ziyade elektronik eşyalar, televizyon, kamera, ulaşım araçları satın almayı tercih etmektedirler.
Başlangıçta zevkli ve rahatlatıcı olarak algılanan alışveriş süreç içerisinde kişinin hayatını içinden çıkılamaz bir kaosa çevirebilmektedir. Bu nedenle, olumsuz hissettiğiniz zamanlarda aklınıza gelen ilk rahatlama yöntemi eğer alışveriş yapmak ise lütfen profesyonel bir destek alınız.